Nuk do të kishte internet pa El-Havarizmin
Kryeredaktori i gazetës gjermane Frankfurter Algemajne Cajtung Wolfgang Günter Lerch tha se bota sot nuk do ta shihte me sy internetin e as kompjuterin sikur te mos ishin teoritë dhe konceptet e themeluesit të dy shkencave asaj të logaritmit dhe të algjebrës, si dhe autori i rregullave të shkencës së aritmetikës bashkëkohore, dijetari musliman Ebu Xhafer Muhamed ibën Musa El-Havarizmij.
Lerch tha që pionierët gjerman të shkencës së matematikësAdamRezadheCarlFriedrichGauss,KurtJavidal ndërtuan kërkimet e tyre shkencore mbi rezultatet që kishte arritur El – Havarizmij, të cilit i atribuohet koncepti i Havarizmit – algoritmit në matematikë dhe numërohet te disa matematicientë si baba shpirtëror i shkencës së aritmetikës.
Ai shtoi: “nuk diskutohet në asnjë temë shkencore rreth rëndësisë së internetit pa u argumentuar me havarizmite – algoritme të cilat i zbuloi astronomi dhe matematicienti i madh musliman, i cili vjen nga një vend i quajtur Havarizm tash gjendet në mes Uzbekistanit dhe Turkmenistanit“.
Lerch gazetari gjerman njohës i historisë dhe civilizimit islam përmendi gjithashtu që Havarizmi numërohet njëri nga shkencëtarët më të njohur në botën arabe dhe islame në lëmin e matematikës, astronomisë dhe aritmetikës. I njëjtë ishte edhe Ebu Rejhan El – Bejruni i cili vendosi themelet e para në shkencat e gjeografisë, të hartave si dhe shkenca të tjera.
Gazetari gjerman paralajmëroi që përkthimet e veprave të El-Havarizmit në mesjetë në gjuhën latine i ndihmuan Evropës që të arrijë deri te ato që i përdorë sot si teori të reja në shkencat e matematikës dhe aritmetikës, duke aluduar në autorin e librit “algjebra dhe intervista“ i cili është themeluesi i bazave të shkencave të algjebrës dhe llogaritjes së logaritmit, dhe i pari që e futi në funksion zeron në llogaritje, zbulues i shenjës së barazimit si dhe shumëzimit të mbledhjes dhe zbritjes.
Gjithashtu vuri në dukje që El – Havarizmi u mbështet në ekuacionet e tij matematikore në numra dhe shenja matematikore kurse grekët mbështeteshin në shkronja dhe vizatime.
Shtëpia e Urtësisë
El – Havarizmi pjesën e dytë të jetës së tij e kaloi në Bagdad kryeqytetin e artë të Kalifatit islam të Abasidëve që në kohën e tij shtrihej nga Afrika veriore e gjerë tek Azia qendrore.
Ai gjithashtu vuri në dukje rolin e kalifëve abasid në mbështetjen e diturisë dhe inkurajimin e muslimanëve që të hapen ndaj kulturave dhe civilizimeve të ndryshme. Kalifi Memun e kishte caktuar El – Havarizmin në krye të “Shtëpisë së Urtësisë “ në të cilën shkriheshin idetë dhe përvojat e dalluara të të gjithë dijetarëve si të atyre musliman e po ashtu edhe të tjerë.
Në fund kryeredaktori i gazetës Frankfurter Algemajne Cajtung shtoi : “edhe pse viti i lindjes së El – Havarizmit mbeti i panjohur mirëpo ndikimi i këtij dijetari të madh do të mbetët i madh dhe tregues për të gjitha kohërat dhe vendet“.
HALID SHMIT- BERLIN WWW.ALJAZEERA.NET
Përktheu dhe përshtati nga gjuha arabe
Sami T. Fetahi – ALBISLAM.COM
