Nga Ismail Bardhoshi
Rreziku i zbehjes së rrugës mesatare të ehli sunetit mes rrymës së muslimanëve liberalë e properëndimorë (murrxhi-ve) dhe mes rrymës së teprimit me çështjet e fesë
Një vëlla më pyet se kishte dëgjuar një hoxhë të rrëfente rreth një delegacioni krishterësh nga Abisinia që kishin shkuar në Medine në kohën e Pejgamberit, dhe me lejen e Pejgamberit, kishin mbajtur meshë në Xhamin e Pejgamberit. Ata ishin ankuar se njerëzit nuk i kishin lejuar të mbanin meshë, dhe kështu Pejgamberi i kishte lejuar të bënin diçka të tillë në xhami.
Kjo ngjarje sillet si argument për lejimin e krishterëve të mbajnë meshë në xhami si një dëshmi e të ashtuquajturës “harmoni ndërfetare” ose “përafrim i pikpamjeve dhe qëndrimeve ndërfetare”.
Në lidhje më këtë tregim dhe argumentimin me të, unë do të bëj sqarimet e mëposhtme:
Së pari, në librat e jetës së Pejgamberit që unë kam në dorë si: “Siretu Ubn Hisham” etj, nuk e kam hasur tregimin e këtij delegacionit të Abisinisë për të parë nëse është i saktë apo jo. Është detyrë e çdokujt që i adreson diçka Pejgamberit tonë që të sqaroj se ku e ka burimin, në mënyrë që të shohim nëse është e saktë apo jo, sepse në të kundërt, në fenë islame tregimi që nuk ka sened, ose që nuk dihet se ku e ka burimin, ose që nuk është vërtetuar si i saktë, nuk ka asnjëfarë vlere argumentuese. Tregimet e pasakta mund të përdoren për të mashtruar masën, por nuk mund ta shfajësojnë njeriun tek Allahu i Lartësuar. Abdullah Ibn Mubarek, siç shënon Muslimi në parathënien e Sahih-ut të tij, ka thënë: “Po të mos ishte senedi, kushdo mund të thoshte e të sajonte ç’të dëshironte”. Kështu, hoxhallarët që sjellin tregime që nuk dihen nëse janë të sakta apo jo, duhet të bëjnë kujdes, sepse feja jonë nuk bazohet në pretendime, sajesa apo transmetime jo të sakta. Dikur para njëzet e ca vitesh në Shqipëri njerëzit nuk e dinin se ka hadithe që janë të dobëta ose të trilluara, ndërsa sot, me mirësinë e Allahut, është bërë mjaft e lehtë t’u referohemi librave të hadithit, ose dijetarëve të hadithit, ose programeve kompjuterike për të mësuar nëse hadithi është i saktë apo jo. Prandaj, nuk i lejohet hoxhës të sjellë një tregim a një hadith të dobët, pa i sqaruar njerëzit që nuk është i saktë, sepse kjo do të thotë që t’i veshësh Pejgamberit diçka që nuk është prej tij.
Së dyti, ka një tregim tjetër të cilin e sjell Ibn Hishami në Sira (1/509) se Ibn Is’haku ka thënë: “Më ka treguar Muhamed Ibn Xhaferr Ibn Zubejr se: ‘Kur erdhi në Medinë delegacioni i Nexhranit, ata hynë në xhami, te Pejgamberi (a.s.), pas namazit të ikindisë. Ishte pikërisht koha e lutjes së tyre, prandaj ata nisën të kryenin ritet e tyre në xhami. Njerëzit donin t’i ndalonin, por Pejgamberi (a.s.) u tha: ‘Lërini!’ Ata u drejtuan për nga lindja, dhe ashtu e kryen lutjen e tyre.’”.
Përveç Ibn Hishamit, këtë tregim nëpërmjet Ibn Is’hakut, me të njëtën rrugë, e shënon edhe: Ibn Xherir Taberiu në tefsir (3/163), Ibn Mundhir në tefsir (1/109) dhe Bejhakiu në ‘Delailu Nubuveti (5/382)’.
Por ky sened ka ndërprerje. Muhamed Ibn Xha’ferr Ibn Zubejr nuk ka takuar askënd nga shokët e Pejgamberit.
Tha’lebiu e sjell në tefsir (3/6), edhe nga dy rrugë të tjera:
1- Muhamed Ibn Merrvan nga Kelebiu. Porse që të dy këta janë të akuzuar si gënjeshtarë.
2- Abdullah Ibn Ebi Xha’ferr Rraziu nga i ati, e ky nga Rrabi Ibn Enes. Ebu Xhefer Rraziu (i ati i Abdullahut që përmendet këtu) është i dobët. Kështu, ky është një murrsel i dobët.
Ibn Sa’di, gjithashtu, e sjell në ‘Tabakatul kubra’ nga Ali Ibn Muhamed, ky nga Ebi Masheri, ky nga Muhamed Ibn Xha’ferr dhe Muhamed Ibn Umarete Ibn Gazijete. Por edhe kjo rrugë ka disa probleme:
1- Për Ali Ibn Muhamed el kureshi el medeni nuk kam gjetur asnjëfarë vlerësimi.
2- Ebu Ma’sheri (Nexhih Ibn Abdirrahman) është i dobët.
3- Muhamed Ibn Umaren Ibn Gazijen, që sipas kësaj rruge shoqëron Muhamed Ibn Xhaferrin në transmetimin e këtij hadithi, pra këtë person nuk kam arritur ta njoh. Sidoqoftë, kjo rrugë nuk e përforcon hadithin sepse përveç problemeve të mësipërme ka mundësi që të dy këta persona ta kenë sjellë hadithin nga të njëjtët transmetues të papërmendur, sepse siç u sqarua më lartë ky sened ka ndërprerje.
Si përfundim, ky është një hadith i dobët. Si i tillë nuk mund te merret për bazë si argument për çështjet e fesë.
Së treti, nuk lejohet që muslimanët të falën në kishë dhe as nuk lejohet tu jepet mundësi krishterëve të mbajnë meshë apo të kryejnë ritet e tyre në xhami. Muslimanët nuk e kanë të lejuar ti kryejnë ritet fetare në të njëjtin vend me krishterët, me përjashtim të rastit të domosdoshmërisë kur muslimani nuk ka vend tjetër ku të falet.
Aishja r. anha tregon: “Ummu Seleme dhe Ummu Habiba, r. anhuma, kishin qenë në Abisini. Ato përmendën bukurinë e kishës dhe statujat, skulpturat dhe ikonat që gjendeshin në kishën e tyre. Por Pejgamberi a.s. tha: “Vërtet, ata janë njerëz të tillë që, kur në mesin e tyre vdes një njeri i mirë, ndërtojnë mbi varrin e tij faltore, pastaj gdhendin ose bëjnë aty statuja, skulptura dhe ikona. Ata, Ditën e Kijametit do të jenë më të këqinjtë e krijesave për Allahun”. Shënojnë Buhariu dhe Muslimi.
Duke shpjeguar këtë hadith, ndër të tjera, Ibn Rexhebi thotë: “(Këto fjalë të Pejgamberit) tregojnë se kishat janë shtëpi, ku zbret dënimi i Allahut mbi frekuentuesit e tyre, prandaj nuk i lejohet muslimanit të falet në to. Imam Ahmedi dhe Ebu Daudi sjellin një hadith të transmetuar nga Ibn Abasi se Pejgamberi ka thënë: “Nuk mund të bëhen bashkë dy kible (drejtime lutjesh) në një vend ”. Tavusi ka thënë: “Nuk duhet që shtëpia e mëshirës të jetë pranë një vendi dënimi. Ebu Ubejd dhe të tjerë e shpjegojnë hadithin e sapopërmendur me kuptimin që nuk duhet të bëhen bashkë xhamiat dhe kishat në një vend. Përderisa ndërtimi i objektit të xhamisë dhe kishës në të njëtin vend është i ndaluar, atëherë është edhe më e arsyeshme të ndalohet kryerja e ritit të faljes, për të cilin janë ndërtuar xhamiat, në të njëjtin vend me ritet e kufrit, që kryhen në kisha. Ashtu siç nuk ju jepet mundësi krishterëve ti kryejnë ritet e tyre në xhamia, po kështu nuk duhet që muslimanët t’i falin namazet në tempujt e kafirave, të cilat në fakt janë vendet e kufrit të tyre. Por dikush këtu mund të thotë se ka një transmetim që tregon se lejohet të lihen krishterët të kryejnë ritin e tyre të faljes në xhamitë e muslimanëve. Përderisa kjo lejohet, atëherë në mënyrë më parësore ju lejohet muslimanëve të falin namazin në kishat e tyre. Ibn Is’haku rrëfen se i ka treguar Muhamed Ibn Xhaferr Ibn Zubejr se: ‘Kur erdhi në Medinë delegacioni i Nexhranit, ata hynë në xhami, te Pejgamberi (a.s.), pas namazit të ikindisë. Ishte pikërisht koha e lutjes së tyre, prandaj ata nisën të kryenin ritet e tyre në xhami. Njerëzit donin t’i ndalonin, por Pejgamberi (a.s.) u tha: ‘Lërini!’ Ata u drejtuan për nga lindja, dhe ashtu e kryen lutjen e tyre.’” Si kundërpërgjigje ndaj këtij transmetimi ne themi se senedi i tij ka ndërprerje, dhe si i tillë është i dobët. Por edhe sikur ku transmetim të ishte i saktë, ai tregon se Pejgamberi e bëri këtë gjë vetëm për të fituar zemrat e tyre, nga frika se mos ata largoheshin nga Islami. Përderisa nuk ka nevojë më për diçka të tillë, nuk lejohet t’u jepet mundësi krishterëve për diçka të tillë” [Fet’hul Bari i Ibn Rexhebit].
Së katërti, nuk lejohet dhe as nuk ka nevojë që për të treguar tolerancë fetare të lejohen krishterët të mbajnë meshë në xhami apo të shkojnë muslimanët të falin namazin në kishë. Kjo gjë:
– Mund të çojë deri aty sa që të mos ketë ndarje dhe diferencë të qartë për njerëzit e paditur mes fesë së vërtetë e të pranuar tek Allahu dhe mes feve të pavërteta, sidomos në një vend si Shqipëria ku njerëzit nuk janë të mirëinformuar mbi çështjet e fesë dhe ku një pjese që janë indiferentë ndaj fesë ju duken të gjitha fetë njësoj.
– Bie ndesh me parimin e ballafaqimit mes të vërtetës dhe mes të pavërtetës, mes rrugës së drejtë dhe rrugës së shtrembër, në nivel dialogu, me qëllim që të bëhet e qartë e vërteta dhe të përhapet tek njerëzit. Në mungesë të këtij ballafaqimi, ose zbehjes së tij, njerëzit e kanë të vështirë të dallojnë të vërtetën nga e pavërteta dhe kjo mund të bëhet edhe pengesë për përhapjen e të vërtetës, sidomos në vendin tonë, ku një pjese njerëzish thonë se fetë janë njësoj.
– Mund t’u shërbejë edhe kundërshtarëve të Islamit të cilët synojnë që feja ta humbë përmbajtjen e saj të vërtetë, të mos ketë ballafaqime ndërfetare, qoftë dhe në nivel dialogu, dhe marrëdhëniet ndërnjerëzore të mos rregullohen nga feja. Prandaj, kundërshtarët e Islamit e vënë theksin tek shkëmbimi i vizitave mes titullarëve të feve të ndryshme nëpër festa, “harmonia fetare”, “toleranca fetare”, “përafrimi mes feve”, “mesazhi i përbashkët fetar”, qëndrimi këto të cilat në sytë e një pjese të publikut tonë shihen si punë feshë që nuk kanë ndonjë ndryshim! Të mos harrojmë ballafaqimin e Pejgamberëve në dialog me kundërashtarët e tyre për të dalë në shesh e vërteta. Dialogjet dhe bisedat e Pejgamberëve me kundërshtarët janë përmendur në Kuranë. Pejgamberi ynë u ballafaqua me kundërshtarët e tij në fe, në Meke, me dialog, biseda, këshilla, tregime dhe mesazhe hyjnore, duke mos bërë lëshim në këtë parim, megjithse idhujtarët ishin të interesuar që të mos ekzistone ky ballafaqim. Kush e njeh jeten e Pejgamberit në periudhën e Mekës, këtë e ka fort të qartë.
Por dikush mund të na kundërshtojë me pretendimin se dijetarët e kanë lejuar këtë gjë nëse shihet e nevojshme dhe nuk bëhet diçka e rregullt: Ibn Kajim thotë: “Tregimi i delegacionit të Nexhranit dëshmon se në ndonjë rast të paparashikuar, mund tu jepet mundësi ehlul kitab-ëve të kryejnë ritin e lutjes së tyre në xhami, në prani të muslimanëve; por jo që të bëhet rrugë e rregull diçka e tillë” [Zadul Mead]. Ibn Rexhebi në citatin e mësipërm thotë: “Por edhe sikur ky transmetim të ishte i saktë, ai tregon se Pejgamberi e bëri këtë gjë vetëm për të fituar zemrat e tyre, nga frika se mos ata largoheshin nga Islami.” Kështu, mund të hidhet ideja se kjo gjë është e nevojshme për të treguar tolerancë fetare!
Kundërpërgjigja:
a. Ibn Kajim e bazon konkludimin e tij mbi transmetimin e mësipërm i cili siç u sqarua nuk është i saktë, kështu që nuk vlen për argument. Prandaj dhe Ibn Rexhebi i cili është një nga nxënësit e Ibn Kajimit e hedh poshtë bazimin në këtë hadith për këtë çështje pikërisht me faktin se është i dobët.
b. Rasti i nevojës që pëmend Ibn Rexhebi ka të bëjë me fitimin e zemrave të krisherëve për të hyrë në Islam, e jo për të treguar “harmoni e përafrim ndërfetar”! Të njëjtin qëllim si Ibn Rexhebi ka edhe Ibn Kajim.
c. Të drejtat e ithtarëve të feve të tjera në vende si Shqipëria i mbron ligji dhe shteti ekzistues. Kështu që për t’u treguar ithtarëve të feve të tjera se ne nuk ju prekim të drejtat që ju garanton shteti nuk ka asnjë nevojë të lejohen të mbajnë meshë në xhami ose që muslimanët të falen në kishë.
d. Pejgamberi ynë ka bërë marrëveshje paqeje me disa komunitete jomuslimanësh në Medine. Muslimanët ndër shekuj, sidomos në vendin tonë, kanë ditur dhe kanë pasur aftësinë të jetojnë në paqe me komunitetet e tjera fetare, në saj të mësimeve tolerante të Islamit, pa e parë aspak të nevojshme të lejojnë krishterët të mbajnë meshë në xhami. Ndërsa sot në vendet ku qeverisjen e kanë kafirat, nuk ka kuptim të kërkohet tolerancë nga muslimanët se nuk kanë gjë në dorë, por duhet tu kërkohet kafirave të tregohen tolerantë me muslimanët dhe të respektojnë të drejtat e tyre. Nisur nga ky fakt, të bën habi se përse duhet që ta ngrejnë më shumë zërin muslimanët për tolerancë, duke i pranuar në njëfarë mënyrë paragjykimet dhe shpifjet e kafirave për intolerancë të muslimanëve, ndërkohë që tolerancën tashmë duhet ta tregojnë vetë kafirat.
h. Bashkëjetesa në paqe me ithtarët e feve të tjera, mirësjellja me ta, mirëbërja ndaj tyre dhe respektimi i të drejtave të tyre mund të realizohen pa qenë aspak e nevojshme që të kryhen ritet në të njëjtin vend, që krishterët të mbajnë meshë në xhami dhe muslimanët të falin namaz në kishë, apo që titullarët fetarë të marrin pjesë në festat e njëri-tjetrit dhe të urojnë njëri- tjetrin për to. Përkundrazi, këto të fundit mund të prekin mëvetësinë dhe karakteristikat e secilës fe, madje mund të krijojnë atë idenë e cekur më sipër tek një pjesë e njerëzve indiferentë ndaj fesë se nuk ka ndryshim mes feve apo se fetë janë njësoj!! Ndryshueshmëria, karakteristikat, veçoritë, thirrja, parimet dhe synimet unike që kemi si ymet islam duhet të na bëjnë të ndihemi krenarë, dhe ti ruajmë ato me çdo kusht e çdo çmim, e jo ti shkrijmë ato para syve të njerëzve, duke ju përgjigjur thirrjve intrigante të “përafrimit të feve” që kanë si qëllim mënjanimin e islamit nga realiteti i jetës dhe marrëdhëniet ndërnjerëzore.
n. Për të gjitha ato që u thanë më lart kjo ide bie ndesh me synimet e Sheriatit; jo vetëm që nuk i favorizon muslimanët dhe nuk realizon ndonjë dobi për ta, por shkakton dëme për thirrjen e vërtetë, thirrjen e teuhidit, thirrjen që bënë të gjithë Pejgamberët e Allahut.
Së pesti, duhet ti ftojmë kafirat në përgjithësi, dhe ithtarët e librit në veçanti në fenë Islame me dialog në mënyrën më të mirë. Dialogu bëhet me qëllim që të dalë në shesh e vërteta, që njerëzit të përqafojnë islamin e të heqin dorë nga shirku, por jo për përafrimin e feve e për të bërë lëshime në fe apo shtrembërime të çështjeve të ISLAMIfejaeVertete.com
it. Muslimanët që bëjnë dialog me ithtarët e librit në kohën tonë ndahen në dy grupe: 1- Ata që i ftojnë ithtarët e librit nëpërmjet dialogut të pranojnë islamin. Këta kanë si qëllim të dalë në pah e vërteta dhe të mposhtet e kota. Këta vënë në zbatim fjalën e Allahut: “Thuaj (o Muhamed): “O ithtarët e Librit: “Ejani të biem në një fjalë të drejtë e të përbashkët mes nesh dhe jush: se do të adhurojmë vetëm Allahun, se nuk do t’i shoqërojmë Atij asgjë (në adhurim), dhe se njëri-tjetrin nuk do ta mbajmë për zot, në vend të Allahut’. Nëse ata nuk pranojnë, atëherë thuaju: ‘Dëshmoni se ne i jemi nënshtruar Allahut si muslimanë” [Ali Imran: 64]. Ky është dialogu i drejtë dhe i duhur me ithtarët e librit. Por dialogun me mënyrën më të mirë e më të arrirë mund ta bëjnë veçse ata që kanë dituri e aftësi. 2- Ata që bëjnë dialog për të ashtuquajturën “harmoni fetare” ose “përafrim mes feve”. Këta njerëz bëjnë lëshime në fe, shtrembërojnë mësimet dhe rregullat e islamit, keqintepretojnë argumentet e tij. Qëllimi i një dialogu të tillë nuk është që të dalë në shesh e vërteta dhe që ithtarët e librit të pranojnë islamin, por që të eleminohet ballafaqimi mes të vërtetës dhe të pavërtetës. Ky lloj dialogu është i pavlerë; nuk është ky dialogu për të cilin na ftojnë argumentet e fesë, përkundrazi, ky lloj dialogu shtrembëron argumentet. Por lejohet ulja dhe bisedimi me ithtarët e librit për mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të muslimanëve, ose për të mbrojtur interesat dhe të drejtat e përbashkëta kundrejt një palë të tretë që dëmton si muslimanët edhe ehlul kitab-ët, ose për të bërë një marrëveshje që shihet e domosdoshme për interesat e muslimanëve apo që është në favor të muslimanëve.
Së gjashti, duhet të jemi të kujdesshëm në termat që përdorim për të treguar bashkjetesën në paqe me jomuslimanët apo respektimin e të drejtave të tyre. Për të shprehur këtë duhet të zgjedhim fjalë që nuk përmbajnë kuptim të prapranueshëm në fenë tonë, ose që nuk mund të keqpërdoren ose të keqshpjegohen nga njerëzit. Duhet ti zgjedhim ne shprehjet dhe jo të na i diktojnë kafirat ose t’i marrim të gatshme prej tyre, se kafirat nuk shohin se bie ndesh fjala e përdorur me fenë apo jo, se jep kuptim të pranueshëm apo jo, se mund të keqkuptohet apo jo; për kafirat rëndësi ka që të realizohen planet e tyre. Fjala vjen, shprehja “harmoni ndërfetare” jep kuptim e përputhjes, ose përshtatjes së natyrshme mes pjesëve përbërëse të diçkaje, ose pajtimit në mendime e në qëndrime me dikë, ose mirëkuptimi dhe marrëdhëniet miqësore. Kështu shpjegohet kjo fjalë në Fjalorin e Shqipes së Sotme. Siç shihet kjo fjalë përmban kuptim të papranueshëm në fenë tonë, sepse nuk ka përputhje mes të vërtetës dhe të pavërtetës. Ideja se ka përshtatje të natyrshme mes fesë së vërtetë dhe mes feve të kota, përsëri është e gënjeshtërt. Pajtimi në mendime dhe në qëndrime me fetë e tjera, pa kufizm e pa përcaktim, nuk është i saktë. Mirëkuptimi dhe marrëdhëniet miqësore me kafirat, po të merren me kuptimin e tyre të drejtëpërdrejtëe e të gjithanshëm , nuk mund të pranohen si të sakta, e nëse do të bëhet ndonjë përcaktim ose shkoqitje, atëherë duhet parë se me çfarë kuptimi dhe në cilin aspekt përdoren. Pra, edhe me kuptimin e fundit termi “harmoni fetare” lë shumë hapësirë për keqkuptim dhe keqshpjegim e keqpërdorim. Prandaj, duhet të përdoren fjalë të pranueshme si: tolerancë fetare ndaj jomuslimanëve, mirëbërja dhe mirësjellja ndaj tyre, respektimi i te drejtave të jomuslimanëve të përcaktuara në marrëveshjet e lidhura me ta, ose të garantuara nga shteti dhe ligji ekzistues, bashkëjetesa në paqe me jomuslimanët, marrëdhëniet paqësore. Këto shprehje ose këto përdorime kanë kuptim të pranueshëm dhe mund të gjeshë bazë për to në tekstet e Kuranit ose të Sunetit.
Së shtati, por si gjykohet për muslimanin që përdor termin “harmoni ndërfetare”?
Duhet parë se me çfarë kuptimi e përdor:
– Nëse e përdor më një kuptim që është kufër, atëherë bën kufër. Por për shpalljen e një personi të caktuar si kafir duhet të shqyrtohet plotësimi i kushteve dhe mungesa e pengesave, pasi mund të ketë ndonjë pengesë ose mund të mos jetë plotësuar ndonjë kushtë për ta shpallur si kafir.
– Nëse e përdor me një kuptim të papranueshëm, që bie ndesh me normat e fesë Islame, por që klasifikohet si haram, ose si gjynah, ose si bidat, e jo si kufër, në këtë rast themi se ka shprehur një ide të ndalur ose që ka përqafuar një bidat në fe.
– Nëse muslimani e përdor me një kuptim të pranueshëm, si përshembull për marrëdhënie paqësore, për respektimin e të drejtave, ose për mirësjellje e mirëbërje ndaj kafirave, në këtë rast duhet ta bëjmë me dije këtë musliman se edhe pse ka pasur për qëllim një kuptim të pranueshëm, duhet të heqë dorë nga përdorimi i këtij termi, sepse kuptimi i drejtpërdrejtë i tij është i keq dhe i papranueshëm dhe sepse ky term lë shumë hapësirë për keqshpjegim dhe keqpërdorim.
Kështu që kur një musliman e përdor këtë term nuk mund ta nxjerrim nga feja dhe as nuk mund të japim ndonjë gjykim për të, pa parë se me çfarë kuptimi e ka përdorur. Por gjithsesi duhet të kërkohet prej tij të heqë dorë nga ky përdorim i keq. Nuk janë të paktë hadithet që na mësojnë etikën e të shprehurit sidomos në çështjet e besimit.
Së teti, po nëse dikush bën lëshim ose shtrembërim në çështjet e fesë, duke iu përgjigjur kërkesës së kafirave, si gjykohet?
– Nëse bën një lëshim apo një shtrembërim që konsiderohet kufër, ky bën kufër. Por për shpalljen e një personi të caktuar si kafir duhet të shqyrtohet plotësimi i kushteve dhe mungesa e pengesave.
– Nëse bën një lëshim ose një shtrembërim që është shkelje ose bidat, ky klasifikohet si gjynahar ose si bidatçi, por kjo në parim, pasi për gjykimin ndaj personave të caktuar duhet të bëhet më shumë shkoqitje dhe duhet më shumë kujdes.
– Nëse bën lëshim ose vepron diçka që është e ndaluar si masë parandaluese, ose si një gjynah i vogël, ose në diçka që është mekruh, këtu nuk duhet të nxitohemi të gjykojmë për një musliman të caktuar, sepse mund të ketë ndonjë justifikim të pranueshëm në fe.
Së nënti, kohët e fundit, duke shfrytëzuar disa pikpamje ekstreme apo të teprimit në punët e fesë, media i ka dhënë shumë hapësirë mendimit dhe rrymës së muslimanëve liberalë, properëndimore (murrxhie), që me sa duket bëhet me qëllimin që të përhapen mes muslimanëve bidatet dhe idetë liberale perëndimore. Pikpamjet e teprimit dhe të ekstremit janë të papranueshme për shumicën e njerëzve, sepse bien ndesh me fitra-n, përveç që shumica gjithmon anon nga lëshimi, lehtësimi dhe plotësimi i dëshirave. Nëse do të vihen ne fokus vetëm dy mundësitë: ose pikpamjet ekstreme ose pikpamjet liberale, duke lënë krejt në harresë rrugën mesatare të ehli sunetit, ka rrezik të përhapen pikpamjet e xhematit “liberal” mes muslimanëve, pasi mesataria e ehli sunetit mund të bëhet e paqartë për ta, në mes të fokusimit intrigant tek dy kahet ekstreme.
A do të lejojnë hoxhallarët dhe xhemati i muslimanëve të zbehet qëndrimi mesatar i ehli sunetit mes pikpamjeve ekstreme dhe pikpamjeve të rrymës liberale në favor të kësaj të fundit? Kjo është një nga sifidat e ditëve të ardhshme përpara ehli sunetit. Allahu e di më mirë.
Hoxhë Ismail Bardhoshi
Burimi: www.islamifejaevertete.com
