Bamirësia ndaj prindërve
Falendërimi i plotë i takon All-llahut, Zotit të botëve. Salavatet dhe selamet qofshin mbi Muhamedin, familjen dhe shokët e tij.
All-llahu i Madhëruar thotë: “Zoti yt ka dhënë urdhër të prerë që të mos adhuroni tjetër pos Tij, që të silleni në mënyrë bamirëse ndaj prindërve.Nëse njërin prej tyre , ose që të dy, i ka kapur pleqëria pranë kujdesit tënd, atëherë mos u thuaj atyre as ‘of'(oh),as mos u bë i vrazhdë ndaj tyre, po atyre thuaju fjalë të mira (të buta, respektuese). E në shenjë mëshire shtrije pranë tyre krahun përulës e respektues dhe thuaj: ‘Zoti im! Mëshiroi ata të dy, sikurse më edukuan mua kur isha i vogël.”
(Isra 23-24)
Nëna dhe babai…, a e di rëndësinë e tyre? Ata janë shkaktarë të ekzistimit të njeriut! Atyre u takon mirëbërësia ideale.Babait për shkak përkujdesjes materiale e nënës për shkak lindjes dhe përkujdesjes që ka ndaj teje.
Merita e krijimit i takon All-llahut e pastaj për lindje dhe edukim prindërve.
Dijetari i këtij ummeti Abdull-llah ibën Abbasi thotë: “Tre gjëra janë të lidhura ngushtë me tre të tjera,nuk pranohet njëra pa tjetrën:
1) “Respektoni All-llahun dhe respektoni të Dërguarin”(Tegabun 12)
Ai që respekton All-lahun dhe nuk respekton të Dërguarin, puna e tij eshtë e papranuar.
2) “Faleni namzin dhe jepni zekatin”(Bekare 43)
Ai që falet e nuk jep zekat puna e tij është e papranuar.
3) (E porositëm njeriun) Të jeshë mirënjohës ndaj Meje dhe ndaj prindërve tu”.(Llukman 14)
Për këtë arsye në Librin e All-llahut gjejmë porosi të shumta që na obligojnë të kujdesemi dhe të jemi mirëbërës ndaj prindërve, ashtu siç na tërhiqet vërejtja për mosdëgjimin dhe keqbërjen ndaj tyre në çfardo mënyre qoftë.All-llahu thotë:
“Adhuroje All-llahun e mos i shoqëroni Atij asnjë send, dhe silluni mirë ndaj prindërve…”(Nisa 36)
“Ne e kemi obliguar njeriun me punë të mira ndaj prindërve të vet…(Ankebut 8)
“Ne njeriun e kemi urdhëruar për (sjellje të mira ndaj) prindërve të vet, sepse nëna e vet atë e barti me mund pas mundi dhe pas dy viteve ia ndau gjinin.(e porositi) Të jeshë mirënjohës ndaj Meje dhe ndaj dy prindërve tu, pse vetëm tek Unë është kthimi juaj.(Lukman 14)
Këto ajete kuranore na bëjnë të qartë vlerën e lartë të prindërve dhe të mirat e tyre të mëdha ndaj fëmijëve, e në mënyrë të veçantë theksohet vlera e nënës e cila përjeton vështirësi dhe gjëra të neveritura për shkak mundimeve dhe lodhjes nga dhimbjet e mëdha, bezdisjet e barrës, ngarkimit dhe vështirësive të shumta që i ndiejnë gratë shtatëzëna.Mbi të gjitha këto lindja e fëmijës që është shumë afër me vdekjen, nuk i dijnë dhembjet e saj përveç nënat të cilat e përjetojnë atë.
Në sunetin e Pejgamberit (s.a.s) gjejmë përputhshmëri me ajetet e lartëpërmendura për domosdoshmërinë e bamirësisë ndaj prindërve dhe nxitje nga ajo, si dhe qortim dhe frikësim për mosdëgjimin e tyre.
Është vërtetuar se Pejgamberi (s.a.s) ka thënë: “Pajtimi i All-llahut është në pajtimin e prindërve si dhe hidhërimi i All-llahut është në hidhërimin e tyre”
(Transmeton Taberiu në Kebir, kurse hadithin e vërteton Albani)
Transmetojnë Ebu Davudi, Nesaiu dhe Ibnu Maxhe me zinxhirë të saktë nga Abdullah ibën Amër ibën Asi i cili thotë: Erdhi tek i Dërguari i All-llahut një njeri dhe i tha atij: i lash prindërit duke qarë dhe erdha të të jap besën për hixhret.Pejgamberi tha: “Kthehu dhe bëji ata qw të qeshin ashtu siç i bëre të qajnë”
Transmeton imam Ahmedi në Musned dhe Ibni Maxhe nga Muavije ibën Xhahime es-Selmij i cili kërkoi leje nga Pejgamberi që të marrë pjesë në xhihad me të.
Pejgamberi e urdhëroi që të kthehet dhe të sillet mirë me nënën e tij. Pasi që ai nguli këmbë, Pejgamberi i tha: “Mjer për ty…rri afër saj, se aty është Xhenneti.”
Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi nga Ebu Hurejreja i cili thotë:Erdhi një njeri tek i dërguari i All-llahut dhe i tha: “O i Dërguari i All-llahut cili është njeriu më i denjë për sjellje të mirë ndaj tij? Ai iu përgjigj: Nëna jote.Tha: pastaj cili? U përgjiigj:Nëna jote. Tha: pastaj cili? U përgjigj: Nëna jote. Ai tha përsëri: pastaj? Pejgamberi u përgjigj: Babai yt“.
Ky hadith na mëson se nëna meriton bamirësi tre herë më tepër se babai për shkak vështirësive që ka në bartjen e fëmijës në barkun e saj, mw pas ato tw lindjes, pastaj dhënies gji etj. Dhe kwto fjalw i argumenton ajeti kur’anor: “Ne njeriun e kemi urdhëruar për (sjllje të mira ndaj) prindërve të vet, sepse nëna e tij atë e barti mund pas mundi dhe pas dy viteve ia ndau gjinin”( Lukman 14)
Është vërtetuar se Pejgamberi (s.a.s) ka thënë: “Al-llahu nuk do të shikojë Ditën e Kijametit në tre njerëz: Në atë që nuk respekton prindërit e tij, femrën që iu përgjanë meshkujve dhe Dejjuthin (ai që nuk xhelozon për nderin e familjes së vet). Kurse tre njerëz nuk do të hynë në xhennet: Ai që nuk respekton prindërit e tij, konsumuesi i alkoolit dhe ai që u jep lëmoshë të varfërve dhe mburet para tyre.
Transmeton Imam Ahmedi me zinxhirë të mirë nga Muadh ibën Xhebeli i cili thotë: Më porosti Pejgamberi me dhjetë gjëra.Më tha: “Mos i bëj shirk All-llahut edhe nëse vritesh apo digjesh. Mos u bëj i padëgjueshëm ndaj prindërve edhe nëse të urdhërojnë të braktisish familjen dhe pasurinë…”
Bamirësia është edukata e Pejgamberit tonë dhe pejgamberëve tw tjerë para tij. Ajo që u përmend më lartë ishte pasqyrim i udhëzimit të Muhamedit (s.a.s) nga fjalët e tij. Pwr sa i përket praktikës së tij mund të theksojmë rastin kur ai kaloi së bashku me shokët dhe ushtrinë e tij pranë varrit të nënës së vet Emine bint Vehb në një vend mes Mekes dhe Medines të quajtur Ebva. Pejgamberi u ndal afër varrit të saj për ta vizituar. Ndërkohë filloi të qajë, qanë edhe ata që ishin përreth tij. Pastaj tha: “Kërkova leje prej Zotit tim që të fale nënën time mirëpo nuk më lejoi,pastaj kërkova leje që ta vizitoj atë dhe këtë ma pranoi.Pra vizitoni varrezat se kjo ua përkujton Ahiretin” (Transmeton Begaviu në SherhusSunneh kurse baza e hadithit është në Sahihul Muslim)
Ne kemi shembull edhe në Ibrahimin, mikun e All-llahut, babain e pejgamberëve, prijësin e besimdrejtëve kur i drejtohet babait të vet me fjalë të buta dhe të ëmbëla edhepse ai ishte i pafe. “O babai im” i thoshte atij duke e thirrë që vetëm All-llahun ta adhurojë dhe ta lë shirkun. Pasiqë ai nuk pranoi dhe iu kërcënua me rrahje e persekutim, Ibrahimi nuk shtoi më tepër se fjalën: “Qofsh i lirë prej meje! Unë do ta lus zotin tim për të falur ty” ( Merjem 47)
All-llahu e lavdëroi Jahja ibën Zekerijjanë kur tha për të: ” Edhe i sjellshëm ndaj prindërve të vet, nuk ishte kryelartë e i padëgjueshëm.”( Merjem 14)
All-llahu në këtë kuptim regjistroi shembuj të shumtë në Librin e tij.
Kështu ishin edhe selefët i këtij ummeti, njerëzit më të kujdesshëm në bamirësinë ndaj prindërve. Ebu Hurejreja kur dëshironte të dilte prej shtëpie ndalej në prag të derës dhe thoshte: Paqa, mëshira dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi ty oj nëna ime. Ajo i thoshte: Edhe mbi ty qoftë paqa, mëshira dhe bekimi i All-llahut o biri im. Ai përsëri thoshte: All-llahu të mëshiroftë ashtu si je kujdesur për mua kur isha i vogël. Ajo ia kthente: All-llahu të mëshiroftë për bëmirësinë tënde ndaj meje pasiqë u rrite.
Një ditë nëna e Abdull-llah ibën Mes’udit kërkoi ujë prej tij. Ai shkoi për të sjellë ujë dhe pasi kthehet e gje nënën duke fjetur. U ul pranë saj dhe priti deri në mëngjes me ujë në dorë. Nuk e zgjoi prej gjumi për mos ta penguar e as që u kthye sepse ajo mund të zgjohej, të kërkoj ujë dhe të mos gjente.
Vini re rastit e Hasen Temimit i cili deshi të mbys një akrep, e pasiqë nuk arriti të mbys, akrepi u fut në një vrimë në shtëpinë e tij. Vuri dorën në vrimë dhe e mbylli atë, mirëpo e kafshoi atë akrepi. i tha dikush atij: Pse veprove ashtu? Ai u përgjigj: U friksova që mos të dalë nga vrima dhe ta kafshojë nënën time.
Ibën Aun el Muzenin e thiri një ditë nëna e tij e ky iu përgjigj me zë të lartë për ta dëgjuar ajo. Ai u pendua për këtë gjest dhe në shenjë pendimi liroi dy robër.
Për bamirësinë e selefëve ndaj nënës ka pasqyrime të shkëlqyera e raste të shumta që nuk mund të përmenden të gjitha në këtë vend, por mund vetëm të jepet shenjë për mirëbërësinë e tyre të madhe duke përmendë disa raste.
Nëqoftëse do të shikojmë gjendjen tonë sot do të shohim mangësi të madhe në sjelljen me baballarët dhe nënat tona e ndoshta ndonjëri edhe nuk i respektojm ata, All-llahu na faltë.
Mosrespektimi i prindërve mund të shfaqet në shumë mënyra. Prej tyre:
· Kryelartësia ndaj prindërve.
· Dhënia përparësi ndonjërit para tyre si shokut, bashkëshortes, madje edhe vetvetes.
· Thirrja e tyre në emër me qëllim fyerje, mosrespektimi apo nënçmimi.
· Bërja e tyre të qajnë dhe futja e pikëllimit në zemrat e tyre, me fjalë ose vepra.
· Ngritja e zërit në prezencën e tyre.
· Të bezdisurit nga fjalët e tyre.
· Qëndrimi para tyre dhe shikimi i tyre shtrembët.
· Urdhërimi i tyre.
· Mospëlqimi i ushqimit që e përgatit nëna.
· Mosdëgjimi i tyre kur flasin.
· Shkaktimi i problemeve para tyre me anëtarët tjerë të familjes.
· Qëndrimi jashtë shtëpisë kohë të gjatë, kur prindërit kanë nevojë të jetë dikush pranë tyre, pa lejen e tyre.
· Lënia e tyre në azile(strehimore për pleq).
· Dëshira për vdekjen e tyre.
· Ankimi i shumtë para tyre.
· Kopracia ndaj tyre.
· Qortimi dhe sharja e tyre para njerëzve.
· Vrasja e tyre, All-llahu na mbroftë etj.
Disa njerëz shpeshherë shtiren se nuk e dinë vlerën e rëndësinë e prindërve dhe për këtë nuk i kryejnë obligimet ndaj tyre. A nuk e di ky mosrespektues apo mosrespektuese se mirëbërësia ndaj prindërve është obligim i All-llahut dhe se vlera e prindërve është e lartë që nuk mund ta mohojë përveç përgënjeshtruesve dhe të padrejtëve, ata në fytyrat e të cilëve nuk ka shenja të udhëzimit.
Nëna e cila ka mbartë fëmijën në barkun e saj nëntë muaj me vështirësi të njëpasnjëshme dhe sa më tepër që është zhvilluar fetusi i ka shtuar asaj barrën dhe mundimin. Ajo e ka lindur atë me plotë dhimbje duke iu ekspozuar vdekjes. Ajo të gjitha shpresat e saja i ka të varura për këtë fëmijë në të cilin sheh lumturinë e jetës dhe bukuritë e saj. Pastaj kjo nënë i shërben fëmijës ditë e natë, e ushqen me shëndetin e saj, e çlodhë me të lodhurit e saj, qumshti i saj është ushqim për të , kujdesja e saj është shtëpi për të, krahrori dhe duart e saj janë shtrat për të, e mbron dhe përkujdeset për fëminë e saj, ndjen uri për të ngopur atë, rrin pa gjum që ai të flejë. Është e mëshirshme me fëmijën e saj. Kur mungon ajo, fëmija atë e thërret, nëse e godet ndonjë gjë e padëshiruar te nëna e tij kërkon ndihmë. Mendon se tërë e mira burimin e ka tek ajo dhe se e keqja nuk mund ta godase kur është në përqafimin e saj ose kur ajo e vështron me syrin e saj.
E si mund pas tërë kësaj nëna të shpërblehet me mosrespektim dhe kthyerje të shpinës. O Zot këkojmë falje dhe mëshirë!
Babai me tërë forcën e tij punon, vrapon dhe largon pengesat e ndryshme duke kërkuar kafshatën e gojës që ta shpenzoj te fëmijët e tij. Me fytyrë të buzëqeshur hyn në shtëpi, i gëzuar del prej shtëpie. Kur është prezent lidhet me fëmijën, e përqafon dhe e mban në prehër. E si mund tërë kjo të injorohet. Zoti na mbroftë nga përbuzja.
Fatkeqësi e vërtetë është të përbuzet e mira e prindërve të cilët çdoherë mundohen për mirëqenien e fëmijës së tyre e më pas ky fëmjë mashkull qoftë apo femër sikur e ka harruar dobësinë dhe fëmijërinë e tij i mahnitur me vetveten, i mashtëruar me dijën, kulturën dhe pozitën e tij të lartë, u bën keq prindërve duke shprehë mërzi dhe padisponim ndaj tyre, duke iu drejtuar me zë të lartë madje edhe me fjalë fyese dhe shqetësuese. Ata i dëshirojnë jetë sa më të mirë kurse ky ua dëshirën vdekjen atyre.
Le të ketë kujdes çdo i mençur që të mos bëj lëshime në obligimet e tij ndaj prindërve se përfundimin do ta ketë të keq. Le të bëhet i zellshëm në mirëbërësinë ndaj tyre se ata shpejtë marrin udhën për botën tjetër e pastaj e kaplon pendimi.
Bamirësia ndaj prindërve është virtyt i shpirtërave të ndershëm. Ajo do të ishte vepër e lavdëruar edhe sikur të mos ishte urdhër i All-llahut. E ç’mund të themi nëse ajo është më tepër se një vepër e lavdëruar? Me bamirësinë ndaj prindërve fshihen mëkatet, pranohen lutjet te Zoti i botëve, zgjërohet gjoksi, jeta bëhet e lumtur dhe mbetet përkujtimi i mirë pas vdekjes.
O Zot na fal neve dhe prindërit tanë. Mëshiroi ata ashtu si u përkujdesën për ne kur ishim foshnje. Shpërblej ata ashtu siç i shpërblen robërit e mirë.
SALAVATET DHE SELAMET QOFSHIN MBI MUHAMEDIN, FAMILJEN DHE SHOKËT E TIJ.
Halid ibën Abdur-rahman esh-Shaji
Përktheu: Fatmir Idrizi, Kavajë
