Votimet, mes dëmit dhe dobisë

Votimet, mes dëmit dhe dobisë

Si zakonisht, kur afrohet koha e votimeve dhe e zgjedhjeve, në vende të ndryshme të myslimanëve nisin edhe debatet rreth qëndrimit të shëndoshë në lidhje me këto procese; dikush mban qëndrim refuzues, madje, kategorik ndaj tyre, duke i etiketuar me mosbesim të secilit që përkrah pjesëmarrjen në këto procese, të tjerët zhyten tërësisht në këto procese dhe harrohen në aksion dhe i shmangen qëllimit, kurse të tjerët mundohen të jenë të përpiktë dhe të mundohen që qëndrimin e tyre rreth këtyre fenomeneve ta ndërtojnë në bazë të vlerësimit të interesit të myslimanëve në këto procese.

Ajo që e dallon zakonisht këtë proces është zhurma e madhe që ngrihet në disa vende mes të rinjve, të cilët nuk janë mësuar të dëgjojnë dijetarët rreth këtyre çështjeve, por i marrin nga njerëz të vegjël në dije dhe u imponojnë qëndrimin se në këso raste duhet vendosmëri dhe paluhatshmëri, sepse në pyetje është imani dhe kufri.

Disa njerëz, edhe pse janë të pakët në numër, pjesëmarrjen në votime e kategorizojnë si kufër, për të pakësuar të keqen dhe për të shtuar të mirën; kurse disa të tjerë japin fetva, si kafira dhe mosbesimtarë, dhe me këtë pa dyshim se ua kanë kaluar edhe mentorëve të tyre.

Për të sheshuar këto dilema dhe për t’ua lehtësuar myslimanëve kuptimin e kësaj çështjeje, menduam të shkruanim këto reshta. Allahu na qoftë në ndihmë!

Fillimisht, duhet përmendur një çështje shumë me rëndësi, të cilën dikush mundohet ta përziejë dhe t’i japë kahe tjetër, duke u nisur nga këto sqarime që bëjmë në lidhje me votimet dhe zgjedhjet parlamentare.

Andaj, në fillim do përmendim disa rregulla të përgjithshme që kanë të bëjnë me këtë çështje.

Një: Pushteti i takon vetëm Allahut.

S’ka dyshim që sipas botëkuptimit fetar Islam sovraniteti absolut i takon vetëm Allahut, tebareke ue teala, dhe askujt tjetër përpos Tij, kurse demokracia është formë politike ku populli qeveris vetveten dhe është në kundërshtim total me këtë rregull, pasi vetëm Allahut i takon pushteti dhe se çdo vendim që është në kundërshtim me vendimin e Allahut, pa marrë parasysh se a ka të bëjë për ndonjë çështje të vogël ose të madhe, është i refuzuar dhe i pa vlerë për myslimanët. Andaj kushdo që qeveris dhe nuk i përmbahet urdhrit dhe ligjeve të Allahut, është tagut, dhe kushdo që është dakord me ligjin që bie ndesh me ligjin e Allahut, duke e ditur mirë këtë gjë, është jobesimtar, sepse nuk respektohet krijesa në të bërit mëkat ndaj Krijuesit, kurse edhe qasja selektive e fesë me vetë-dëshirë është mosbesim.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “… pra i tërë sundimi është në duart e Allahut, të Lartit, të Madhëruarit!”. (Gafir: 12); “…vendimi (në çështjen e adhurimit) nuk i takon kujt, pos Allahut, e Ai urdhëroi të mos adhuroni tjetër vetëm Atë. Kjo është feja e drejtë, por shumica e njerëzve nuk e dinë”. (Jusuf: 40); “A nuk është Allahu më i urti i gjykuesve?”. (Et-Tin: 8); “Thuaj: “Allahu e di më së miri sa kanë ndenjur, Atij i takon fshehtësia e qiejve dhe e tokës. Çfarë (i çuditshëm) është të parit e Tij dhe çfarë është të dëgjuarit e Tij! Pos Tij ata (njerëzit) nuk kanë ndihmëtarë. Në vendimin e Tij nuk mund t’i përzihet askush”. (El-Kehf: 26); “A thua mos po kërkojnë gjykimin e kohës së injorancës, po për një popull që bindshëm beson, a ka gjykim më i mirë se ai i Allahut?”. (El-Maide: 50).

Dy: Realiteti i sotëm

Myslimanët sot ose jetojnë si shumicë në shtetet që qeverisen në formë monarkie, ose demokratike ose tirane, ose si një pjesë e shoqërive ku myslimanët si pjesë autoktone e këtyre vendeve diku janë shumicë e diku janë pakicë, e zakonisht në vokabularin modern përdoren si vende ku myslimanët janë pakicë. Në këto vende të dyta, një pjesë e madhe ka jetuar nën pushtetin komunist, i cili e ka luftuar totalisht fenë dhe ndikimin fetar dhe që më vonë, me rënien e sistemit komunist, të shndërrohen në shtete demokratike dhe sistem shumëpartiak. Domethënë ata jetojnë në injorancë të madhe fetare, devijim dhe degjenerim moral dhe presion politik, fetar dhe kombëtar.

Divergjenca lind në formën fetare të bashkëveprimit me këto pushtete. Andaj, duke lexuar mendimin e aktivistëve islamikë në lidhje me këtë çështje, na dalin disa opsione dhe qëndrime, prej tyre:

1. Mendimi i xhihadit dhe tekfirit

Sipas tyre, pushtetet momentale duhet të luftohen me armë, këto qeveri duhet të shemben me dhunë dhe se vrasja e tyre dhe atyre me të cilët mbrohet ushtria, policia, sigurimi etj. lejohet, dhe se kjo është mënyra e vetme e kthimit të qeverisjes me ligj të Allahut. Ky grup njerëzish mendon se pranimi i posteve shtetërore, hyrja dhe pjesëmarrja në parlament është kufër dhe fe-mohim.

Natyrisht, dijetarët bashkëkohorë të Ehli Sunetit e kanë kundërshtuar këtë qëndrim dhe opsion dhe kanë vlerësuar se këta njerëz, edhe në qoftë se në bazë janë nisur nga parimet e Ehli Sunetit, kanë rënë nën ndikim të shkollës së vjetër të Havarixhëve, të cilët e shohin si obligim të tyre ndryshimin e pushtetarëve me dhunë dhe gjak dhe me këtë janë larguar nga metoda e Ehli Sunetit, dikush më shumë e dikush më pak.

2. Iluministët islamikë

Ky grup njerëzish mundohet të bëjë një kompromis në parimet e fesë dhe një kombinim mes parimeve të demokracisë dhe parimeve të Sheriatit dhe thonë se s’ka kundërshtim mes demokracisë dhe shurës islame, se qeveritë në botën islame në shumicën e rasteve gjykojnë me ligje të Sheriatit, përpos në disa çështje që janë të pakta në numër. Këta janë të gatshëm të bëjnë lëshime në shumë parime të rëndësishme të fesë, si: mosvlerësimi i dallimeve mes feve, lejimi i bankave që punojnë me kamatë, inkurajimin e ixhtihadit të pa rregulluar me rregullat e Sheriatit, tejkalimi i shumë rregullave të Sunetit dhe ixhmasë, konsiderimi i logjikës dhe interesit si kriter vendimtar dhe përfundimtar në dispozitat fetare etj. Këta njerëz kanë një metodë për të arsyetuar realitetin bashkëkohorë dhe përhapur devijimin e jo metodë për ta ndryshuar një realitet të caktuar dhe afruar me mësimet e fesë Islame.

3. Të izoluarit dhe pritësit

Këta njerëz nuk kanë botëkuptim të qartë rreth ndryshimit të realitetit, as rreth mënyrës se bashkëveprimit me realitetin ekzistues, andaj edhe i japin prioritet izolimit dhe pritjes, madje, dikush shkon edhe më larg dhe e ndërlidh zgjimin islam dhe rikthimin e pushtetit Islam me ardhjen e Mehdiut. Pa dyshim se kjo mënyrë pasive e shikimit të gjërave është në kundërshtim me rregullat e Sheriatit dhe porosive hyjnore për optimizëm, aktivitet dhe iniciativë të mirë.

4. Ata që mundohen ta zbatojnë tërë Islamin

Ky grup i dijetarëve dhe aktivistëve islamikë mundohet të zbatojnë tërë fenë Islame në realitetin bashkëkohor me aq sa munden dhe sipas asaj që u mundësohet. Ata mendojnë se myslimanët duhet të zbatojnë tërë fenë Islame: në kuptim që në kohën e luftës dhe xhihadit duhet të luftohet dhe të bëhet xhihad për të mbrojtur Fenë, vendin, popullin dhe nderin e myslimanëve; në kohë të ndryshimit të së keqes duhet të ndryshohet e keqja sipas mundësive, ata mendojnë se procesi i përgatitjes së bartësve të fesë dhe thirrësve në fe të Allahut, është një proces i vazhdueshëm, edukimi i myslimanëve ndodh në mejdanin e zbatimit të asaj që e mësojnë dhe në mejdanin e xhihadit, ata nuk bëjnë dallime mes dijes dhe veprave etj.

Ky grup i dijetarëve mendon se një mejdan i madh i xhihadit, davetit dhe ndryshimit të së keqes, ose pakësimit të saj bëhet edhe me hyrjen në parlamente ose pranimin e posteve shtetërore (shih: “Meshruijetud-Duhuli Ila Mexhalisit-Teshriije”, Abdurahman Abdul-Halik, fq. 3-5).

Realiteti ynë

Ne, si myslimanë që jetojmë në këto vende që dominohen nga jomyslimanët dhe vetëdija fetare e myslimanëve është e dobët, kemi disa opsione para nesh, dhe më konkretisht:

– Opsionin e shkrirjes totale në këto shoqëri, vepër pa dyshim negative dhe e dëmshme për ne si myslimanë.

– Opsionin e izolimit dhe getoizimit, i cili gjithashtu i dëmton myslimanët dhe krijon imazh të gabuar për myslimanët, por edhe myslimanët i bën të paaftë për të ndikuar në rrjedhat e jetës së myslimanëve dhe tjerëve në vendin tonë.

– Integrimi parcial, i cili nënkupton përdorimin e çdo posti dhe mundësie për të ndikuar pozitivisht në rrjedhat e shoqërisë dhe për të ofruar alternativa, së paku të pjesshme, të problemeve me të cilat ballafaqohen myslimanët. Krejt kjo duke mos lëshuar pe aspak në principet e fesë dhe duke u ndier krenar me përkatësinë e kësaj feje.

Në këtë drejtim mund ta përmendim edhe një sqarim të shejhul Islam Ibën Tejmiut, Allahu e mëshiroftë, që vlen për situatat tona. Ai mes tjerash thotë: “Kur të bashkohen dy ndalesa dhe nuk mund ta lëmë më të madhen përpos duke e bërë më të voglën, në këtë rast bërja e gabimit më të vogël nuk është bërje e ndalesës në realitet edhe pse kjo vepër quhet lënie e detyrës, kurse emërtimi i kësaj vepre ndalesë si emërtim absolut nuk e dëmton aspak. Kjo thuhet edhe për lënien e detyrës me arsye dhe bërjen e ndalesës për interes të sigurt ose për domosdoshmëri ose për të shtyrë atë që është më e ndaluar”. (“Mexhmuul-Fetava”, 20/57).

Rregullat fetare në lidhje me këtë çështje

Shejhul Islam, Ibën Tejmiu, rahimehullah, ka jetuar në një kohë të përafërt me kohën tonë, në kohën e tij tatarët morën në dorë shtetin e myslimanëve, ata ishin injorantë dhe zullumqarë, disa herë gjykonin me islam e disa herë me adete dhe zakonet e tyre, përvetësuan një pjesë të madhe të pasurisë së myslimanëve, mirëpo pikërisht në këtë kohë ai jepte fetva se nuk lejohet të largohen njerëzit e mirë nga pushteti në këto shtete duke thënë: “Ai që merr përsipër ndonjë pjesë pushteti (vilaje) dhe synon që me këtë vepër të respektojë Allahun, të realizojë detyrat e mundshme dhe të largohet nga ndalesat e mundshme, nuk do të dënohet për atë që s’mund ta bëjë, sepse marrja e pushtetit nga njerëzit e mirë është më mirë sesa marrja e pushtetit nga njerëzit e këqij, edhe nëse s’arrijnë të qeverisin me gjithë atë që ka shpallur Allahu; nëse janë të paaftë për ta realizuar atë gjë (d.m.th. qeverisjen me tërë ligjin e Allahut).” (“Mexhmuul Fetava”, 28/369).

Qeverisja e njerëzve është detyrë fetare

Shejhul Islam Ibën Tejmiu, rahimehullah, duke folur në lidhje me këtë temë, mes tjerash thotë: “Duhet të dihet se qeverisja e njerëzve është prej detyrave më të mëdha fetare, pa të cilën nuk mund të ngrihet as feja e as dynjaja, sepse njerëzit nuk mund të realizojnë interesin e tyre përpos se duke u bashkuar mes vete, duhet të bashkohen në udhëheqjen e dikujt, madje, Pejgamberi, salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kur të dalin tre persona në udhëtim, le të jetë njeri prej tyre udhëheqës i tyre”.(Sahih, Ebu Davudi)”.

Pasi i solli argumentet fetare për këtë çështje, pastaj tha: “Obligim është që qeverisjen ta konsiderojmë Fe dhe afrim tek Zoti, kurse afrimi tek Allahu duke respektuar Allahun dhe Pejgamberin, salallahu alejhi ue selem, është prej afrimeve më të mira”. Pastaj tregon se qeveritarët prishen nga shkaku i lakmisë për pushtet dhe pasuri, kurse njerëzit e mirë dhe fetarë e dëshirojnë pasurinë dhe pushtetin jo për mendjemadhësi, por për t’iu afruar Allahut, tebareke ve teala, për të ngadhënjyer feja, për ta harxhuar pasurinë në rrugë të Allahut dhe se me këto veprime rregullohet Feja dhe dynjaja. Ai mes tjerash thotë: “Pasi shumica e qeveritarëve dëshirojnë pasurinë dhe autoritetin dhe largohen nga vërtetësia e besimit (hakikatul-iman) në qeverisjen e tyre, shumë njerëz kanë menduar se qeverisja kundërshton besimin dhe plotësinë e fesë. Pastaj disa prej tyre që janë më fetarë janë larguar nga disa gjëra pa të cilat nuk plotësohet Feja (d.m.th pushteti dhe pasuria) kurse të tjerët kanë parë nevojën për to dhe kanë lënë fenë pas shpine, duke besuar se këto dy gjëra kundërshtohen mes vetes, kështu që feja tek ky njeri ka mbetur në pozitë të mëshirës dhe nënçmimit e jo në pozitë të epërsisë dhe krenarisë. Njëlloj me këta, kur ithtarët e librit nuk arritën të plotësojnë zbatimin e fesë dhe frika nga sprovat që mund t’i godasin gjatë zbatimit të fesë, u dobësuan dhe e poshtëruan, duke menduar se nuk arrihet interesi i tij dhe i të tjerëve me fenë.

Këto dy metoda janë të gabuara, rruga e njerëzve fetarë, të cilët nuk e plotësuan fenë me pushtet, xhihad dhe pasuri dhe rruga e atyre që kanë marrë pushtet, xhihad dhe pasuri dhe nuk synojnë me këtë vepër realizimin e fesë, këto janë rrugët e atyre me të cilët Allahu është hidhëruar dhe rruga e atyre që kanë devijuar. Të parët janë të krishterët, kurse të dytët janë hebrenjtë”. (“Mexhmuul-Fetava”, 28/390- 397).

Myslimanët që jetojnë në vende të përziera me jomyslimanë në kohët e sotme nuk mund të realizojnë çdo interes dhe të largojnë çdo dëm, sepse nuk janë të vetëm, andaj, duhet nisur nga rregulli: ajo që nuk arrihet e tëra nuk lihet e tëra.

Nëse fetarisht e kemi detyrë ta ndryshojmë tërë të keqen, po patëm mundësi, ashtu na detyrohet ta ndryshojmë një pjesë, nëse nuk kemi mundësi ta ndryshojmë të gjithën, kjo hyn në radhën e të mundshmes, pasi etapizimi në ndryshim të keqes është zakon pejgamberik i pasuar dhe fikh i thellë i dijetarëve, pasi fikhu në kohërat e pushtetit dhe dominimit dallon nga fikhu në kohërat e dobësisë dhe dështimit dhe kanë të bëjnë me kuptimin e rolit të individit dhe kolektivit (xhematit) në lidhje me këto çështje. Shejhul Islam Ibën Tejmiu, rahimehullah, thotë: “Dijetari në raport me sqarimin dhe kumtimin mund të vendosë vonimin e tyre në lidhje me disa gjëra deri në kohën e dominimit dhe pushtetit, ashtu sikurse ka heshtur Ligjvënësi në fillim urdhërimin e disa gjërave ose ndalimin e disave derisa u ngrit Islami dhe u shfaq. Kjo nuk futet në radhë të pajtimit me ndalesat dhe braktisjen e detyrave…”. (“Mexhmuul-Fetava”, 20/59).

Ndryshimi i të keqes nuk realizohet duke e bojkotuar të keqen dhe duke ua lënë hapësirën bosh para tyre, por duhet futur në procesin politik dhe të konkurrojmë e kundërshtojmë me fakte dhe argumente njerëzit që kanë oferta të rrejshme dhe të kota, gjithmonë me politikë dhe urtësi, sidomos kur pushteti dhe furia është në dorë të njerëzve të këqij.

Krejt kjo ka të bëjë me kuptimin e dispozitave fetare dhe objektivat e tyre, me njohjen e fikhul Uaki – fikhut të realitetit, fikhul euleuijat –  fikhun e prioriteteve, fikhul merhale – fikhun e etapës, fikhul muvazenat – fikhun e baraspeshës mes interesit dhe dëmit, dhe me ndihmesën e procesit të përmirësimit të shoqërisë tonë, thyerjes të disa stereotipave që krijohen për myslimanët dhe shfrytëzimi i situatave për të ofruar alternativa parciale dhe momentale për popullin tonë. Shejh AbduRahman Sa’diu, rahimehullah, duke komentuar ajetin Kuranor: “Ata thanë: “O Shuajb, ne nuk po e kuptojmë shumicën nga ajo që thua dhe ne të konsiderojmë ty të dobët në mesin tonë, dhe sikur të mos ishte ai grup yti, ne do të gurëzonim ty, ngase ti nuk je i çmuar ndër ne”. (Hud: 91) Ky hoxhë duke i përmendur mësimet nga ky ajet thotë: “Allahu i mbron besimtarët me shumë shkaqe, disa mund t’i dinë e disa mund të mos i dinë aspak. Ndoshta i mbron ata për shkak të fisit të tyre dhe banorët e vendit të vet jobesimtarë, ashtu sikurse e mbrojti Shuajbin, alejhisselam, nga gurëzimi i popullit të vet për shkak të fisit të tij. Andaj nuk prish punë që njeriu të insistojë në kujdesin ndaj lidhjeve farefisnore, me të cilat mbrohet feja Islame dhe myslimanët, madje mund edhe të obligohet kjo gjë, sepse përmirësimi është i kërkuar sipas mundësisë. Për këtë, nëse myslimanët që jetojnë nën pushtet të jomyslimanëve veprojnë për të bërë një shtet republikë, ku njerëzit, si individ dhe popuj do të gëzojnë të drejtat e tyre fetare dhe botërore, do të ishte më prioritare sesa nënshtrimi ndaj një shteti, i cili ua shkel të drejtat e tyre fetare dhe botërore, kujdeset për t’i shfarosë ata dhe punon për t’i bërë shërbëtorë dhe servilë të tyre. Po, nëse shteti mund të bëhet i myslimanëve dhe ata të gjykojnë në të, kjo vepër është detyrë, mirëpo nëse nuk mund të arrihet kjo shkallë, atëherë shkalla e cila siguron mbrojtje të fesë dhe dynjasë ka prioritet. Allahu e di më së miri”. (Tejsirul-Kerimir-Rahman”, 2/289).

Rasti i Nexhashiut, i cili, edhe pse u bë mysliman, vazhdoi të jetë mbret i Abisinisë. Edhe ky rast është shumë i rëndësishëm për të kuptuar sa më drejtë këtë çështje. Ai besonte në Muhamedin, salAllahu alejhi ue selem dhe vdiq si mysliman, andaj Pejgamberi, salAllahu alejhi ue selem, ia fali namazin e xhenazes këtij njeriu. Ky njeri, edhe pse ishte besimtar dhe mysliman, mbeti si mbret i një populli i cili i tëri ishte jobesimtar, kundërshtar të monoteizmit dhe refuzues të Fesë. Ai në mesin e tyre ishte i drejtë dhe bamirës me aq sa kishte mundësi, edhe pse populli ishte në kufër dhe shirk, andaj mbetja e tij në këtë pozitë ishte më mirë se braktisja e kësaj pozite për ta marrë ai që do të prishte çdo gjë. S’ka dyshim se metoda e Pejgamberit, salAllahu alejhi ue selem, në thirrje në fe të Allahut ishte arritja e interesit dhe plotësimi i tij dhe thirrja në fe të Allahut sipas mundësive, pasi askush nuk mund ta arrijë drejtësinë tërësisht dhe të bëjë çdo vepër në formën më të plotë. Për këtë shkak pakësimi i të keqes deri në minimum dhe arritja e interesit deri në maksimum është metodë pejgamberike. Në tregimin e takimit të Nexhashiut me myslimanët në fund thotë: “Po mos ta kisha këtë mbretëri, do të kisha ardhur për t’u bërë unë ai që do t’i bartja këpucët.” (shih: “El-Bidaje uen-Nihaje”, 2/67). Ky njeri, edhe pse besoi si duhet në Isain dhe Muhamedin, salAllahu alejhima ue selem, mbeti në mbretërinë e tij duke qeverisur një popull jobesimtar, të cilët nuk u bënë besimtar si ai. Po të kishte qenë prej detyrimeve të Islamit braktisja e postit dhe largimi nga kjo qeverisje, nuk do ta kishte lënë Pejgamberi, salAllahu alejhi ue selem, në këtë post dhe nuk do ta kishte cilësuar si njeri të mirë dhe nuk do të kishte urdhëruar sahabet t’ia falin namazin e xhenazes. (shiko: “Meshruijetud-Duhuli Ila Mexhalisit-teshriije”, fq. 10-12).

Këtyre sqarimeve dhe tjerave që do vijojnë u bashkëngjisim edhe disa fetva.

Komisioni i përhershëm për fetva në Mbretërinë e Arabisë Saudite, ka dhënë fetva se lejohet pjesëmarrja në votime edhe atë me rastin e parashtrimit të pyetjes nga myslimanët e Algjerisë në lidhje me votimet atje. Komisioni ka qenë i përbërë nga shejh Ibën Bazi, kryetar i komisionit, shejh Abdurezak Afifi dhe shejh Abdullah Gudejani. Shiko librin “Fetaval-Lexhnetid-Daime”, 1/373.

Asambleja e fikhut me seli në Xhide, ka dhënë fetva se lejohet pjesëmarrja në votime edhe në vende ku myslimanët janë pakicë. Shiko vendimin e pestë në takimin e nëntëmbëdhjetë. Rezymeja e vendimit gjendet e përkthyer te rubrika e pyetjeve dhe përgjigjeve, të këtij numri. Ky ka qenë qëndrimi edhe i shejh Ibën Bazit, rahimehullah, të cilin, kur e kanë pyetur se a është i ligjshëm fetarisht kandidimi për parlament dhe vendimi i fesë Islame për nxjerrjen e kartelës së votimit, me qëllim të votimit të thirrësve islamë dhe njerëzve fetarë, ai është përgjigjur: “Pejgamberi, salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Veprat vlerësohen sipas qëllimit, kurse çdo njeriut i takon ajo që ka për qëllim”.Andaj nuk ka problem nëse njeriu hyn në parlament, nëse ka për qëllim përkrahjen e të vërtetës dhe mospajtimin me të kotën, sepse kështu ndihmohet e vërteta dhe u bashkohemi thirrësve në fe të Allahut.

Gjithashtu nuk ka problem të nxirret kartela me të cilën njeriu arrin të votojë thirrësit islamikë dhe për të ndihmuar të vërtetën dhe njerëzit e të vërtetës. Allahu është Ai që jep sukses”. (Shiko: “Muavikat tatbik esh-Sherijatil-Islamije”, Menaa Katan, fq. 166).

Kur i parashtruan hoxhës së madh dhe njohësit të mirë të akides në shekullin tonë, shejh Ibën Uthejminit pyetjen rreth pjesëmarrjes në votime, ai shkoi edhe më larg se të tjerët dhe tha se pjesëmarrja në parlament disa herë bëhet edhe obligim. Në takimet e hapura që i mbante çdo ditë të Enjte në shtëpinë e tij i parashtroheshin pyetje të ndryshme. Në takimin me nr. 210 i parashtrohet kjo pyetje: Cila është dispozita fetare për votimet që bëhen në Kuvajt, duke e ditur se shumica e atyre islamistëve dhe thirrësve islamikë që janë futur në to janë sprovuar në fe? Përgjigjja: Unë mendoj se votimet janë të detyrueshme dhe duhet të caktojmë një njeri që mendojmë se është i mirë, sepse po që se largohet njeriu i mirë nga ky vend, kush do të futet në atë vend? Të këqijtë, ose ata që janë negativë, ata që s’kanë as hair e as sherr, pasues i secilit zhurmaxhi. Andaj ne duhet ta zgjedhim njërin prej nesh. Mirëpo shumica e tyre nuk janë si ata?, i themi: s’prish punë, ky njeri që është një, nëse Allahu i jep bereqet dhe e thotë fjalën e vërtetë në këtë vend, patjetër do të ketë ndikim, mirëpo na mungon vërtetësia me Allahun. Mbështetemi në gjërat materiale dhe nuk shikojmë fjalën e Allahut. Çka mund të thoni për Musain, alejhisselam, kur kërkoi nga ai takim për të sjellë magjistarët e tij. Musai, alejhisselam, i dha takim paraditen e ditës së stolisjes, d.m.th. ditë feste, sepse njerëzit stolisen ditën e festës, në mes të ditës e jo natën, në një vend të lartë. U mblodh tërë bota, e u tha Musai, alejhisselam: “Atëherë Musai u tha atyre (magjistarëve): “Mjerimi është juaji, prandaj mos shpifni ndaj Allahut ndonjë gënjeshtër e t’ju shkatërrojë me ndonjë dënim, se pa dyshim ai që shpif ka dështuar keq”. (Taha: 61). Një fjalë u shndërrua në bombë. Allahu, subhanehu ve teala thotë: “Ata (magjistarët) u përçanë mes vetes për çështjen e tyre, por bisedën e bënë fshehurazi (nga masa)”. (Taha: 62)

Shkronja fa në këtë ajet ka për qëllim renditjen, pasimin dhe është për shkak të fjalimit të Musait, alejhisselam. Domethënë që nga momenti kur e tha Musai, alejhisselam, këtë fjalë ata u përçanë mes vete, e kur njerëzit përçahen mes vete, dështojnë, sikurse ka thënë Allahu, subhanehu ve teala: “…e mos u përçani mes vete, e të dobësoheni e ta humbni fuqinë (luftarake)…”. (El-Enfal: 46). “Ata (magjistarët) u përçanë mes vete për çështjen e tyre, por bisedën e bënë fshehurazi (nga masa)”.(Taha: 62)

Rezultati ishte se magjistarët që erdhën të kundërshtojnë Musain, alejhisselam, u bënë me të, i ranë në sexhde Allahut dhe publikuan: “…Ne i besuam Zotit të Harunit dhe të Musait!” (Taha: 70). Faraoni ishte para tyre, mirëpo fjala e vërtetë të cilën e tha një njeri ndikoi te masa e madhe, lider i së cilës ishte qeveritari më zullumqar. Them: të supozojmë se parlamenti ka vetëm pak njerëz ithtarë të vërtetës dhe të saktës, ata do të bëjnë dobi, mirëpo ata duhet të jenë të sinqertë me Allahun. Atyre që thonë: nuk lejohet hyrja në parlament sepse me këtë vepër përzihemi me njerëz të prishur, kurse ndenja me ta nuk lejohet, u themi: nuk ulemi me ta që të pajtohemi me ta, por për t’ua treguar të saktën. Disa vëllezër dijetarë kanë thënë: nuk lejohet pjesëmarrja në to (parlamente) sepse me këtë vepër përzihet njeriu i mirë me atë të devijuarin. Mirëpo pyesim: ky njeri i mirë rri me të prishurin për ta përmirësuar ose për të devijuar vet?! Ai rri me të për ta përmirësuar, dhe nëse nuk arrin sukses këtë radhë do të arrijë sukses radhën tjetër”. (shih: “Likau Babil-Meftuh”, nr. 210). Në vitin 1992 populli algjerian ish bërë gati për të hyrë në zgjedhje parlamentare, për këtë shkak myslimanët kishin dërguar një letër me gjashtë pyetje deri te Muhadithi i këtij shekulli, hoxha i madh, Muhamed Nasirudin Albani, rahimehullah, ku kërkonin përgjigje prej tij rreth lejimit apo moslejimit të pjesëmarrjes në votime. Ai, pasi tregon se parlamenti nuk është rruga për të sjellë ligjin e Allahut dhe se myslimanët duhet të punojnë gjatë kohë në udhëzimin e njerëzve me dije të saktë dhe edukim të mirëfilltë në këtë islam burimor, pastaj thotë: “Nuk shoh çka mund ta pengojë popullin mysliman, nëse si kandidat për deputet paraqitet një njeri që armiqëson fenë Islame dhe një tjetër që është islamist, prej partive me metoda të ndryshme, në kësi rasti këshillojmë secilin mysliman të votojë vetëm islamistët edhe ata që janë më afër metodës së saktë, të cilin e treguam më herët. E them këtë edhe pse besoj se votimi dhe zgjedhjet nuk e realizojnë qëllimin e synuar, sikurse treguam më herët, mirëpo për të pakësuar të keqen dhe për të larguar një dëm më të madh duke bërë një dëm më të vogël, sikurse thonë fukahatë”. (shiko: “El-Asale”, nr. 4, fq. 20).

Më lart përmendëm pikënisjet e dijetarëve islamë rreth kësaj çështjeje dhe disa qëndrime të dijetarëve bashkëkohorë rreth këtij problemi. Kurse në vijim do t’i përmendim dijetarët e umetit që kanë ndarë këtë qëndrim.

1. Shejhul Islam Ibën Tejmiu, rahimehullah, duke u mbështetur në kërkesën e Jusufit, alejhisselam, për t’u bërë ministër i financave në mbretërinë e Faraonit, në një shoqëri idhujtarësh, e cila nuk gjykonte me ligj të Allahut, argumentoi se lejohet marrja e pushtetit të përgjithshëm në një shtet zullumqar ose jobesimtar. Shih për këtë çështje librin “Mexhmuul-Fetava” vëllimi 14, faqe 493, vëllimin 15, faqe 324, vëllimin 20, faqe 56 dhe faqe 148. Në këtë kontekst Shejhul Islami, rahimehullah, duke folur për këtë rast thotë: “Marrja e pushtetit mund të jetë e lejuar, e pëlqyer dhe e detyrueshme, mirëpo për ndonjë njeri të caktuar mund të jetë edhe më e detyrueshme dhe më e dashur, atëherë u jep përparësi më të mirës prej dy të mirave, disa herë si detyrim e disa herë si vepër e pëlqyer. Në këtë formë Jusufi, alejhisselam, mori përsipër depot e tokës për mbretin e Egjiptit, madje, edhe kërkoi që ta bëjë përgjegjës edhe pse ai dhe populli i tij ishin jobesimtar, sikurse e tregon këtë Allahu, subhanehu ve teala: “Edhe Jusufi qysh herët ju pat ardhur me argumente të qarta e ju gjithnjë ishit në dyshim ndaj asaj që ju pat sjellë…”. (Gafir: 34). “O ju dy shokët e mi të burgut, a është më mirë të adhurohen zota të ndryshëm ose Allahu, i vetmi ngadhënjimtar?” Ata që ju adhuroni përveç Allahut, nuk janë tjetër vetëm se emra që i pagëzuat ju dhe prindërit tuaj…”. (Jusuf: 39-40).

Është e ditur se ata edhe pse kanë qenë jobesimtarë, domosdo kanë adete dhe zakone në marrjen e pasurisë dhe harxhimin e saj për kujdestarët e mbretit, familjen, ushtrinë dhe popullin e tij. Pa dyshim se ato adete dhe zakone nuk kanë qenë në përputhje me ato të pejgamberëve. Jusufi, alejhisselam, nuk mund të bënte të gjithë atë që do të dëshironte, ato pjesë që i shihte si pjesë e fesë së Allahut, sepse populli nuk do t’i përgjigjej atij, por bëri të mundshmen e drejtësisë dhe bamirësisë dhe me pushtetin e vet nderoi besimtarët nga familja e vet, gjëra që nuk do të mund t’i kishte bërë pa këtë pushtet, kurse krejt kjo hyn brenda ajetit Kuranor: “Andaj, sa të keni mundësi ruajuni prej dënimit të Allahut…”. (Et-Tegabun: 16).

Kur të shtyhen dy detyra dhe nuk mund të bashkohen, e i jepet përparësi më të sigurtës, tjetra në këtë rast nuk është detyrë dhe se ai që e le këtë detyrë për ta bërë më të sigurtën, në realitet nuk e ka lënë detyrën.

Kur të bashkohen dy ndalesa dhe nuk mund ta lëmë më të madhen përpos duke e bërë më të voglën, në këtë rast bërja e gabimit më të vogël nuk është bërje e ndalesës në realitet edhe pse kjo vepër quhet lënie e detyrës, kurse emërtimi i kësaj vepre ndalesë si emërtim absolut s’e dëmton aspak. Kjo thuhet edhe për lënien e detyrës për arsye dhe bërjen e ndalesës për interes të sigurt ose për domosdoshmëri ose për të shtyrë atë që është më e ndaluar.

Kapitulli i kundërthënieve është një kapitull i gjerë, sidomos në kohërat dhe vendet ku janë pakësuar gjurmët e pejgamberisë dhe hilafetit të pejgamberisë. (“Mexhmuul-Fetava”, 20/57).

2- Këtë mendim kanë ndarë edhe mufesirët e njohur, siç është Ibën Atije, Zamahsheriu, Bejdaviu, Shevkaniu, Kasimiu dhe Alusiu, të cilët në tefsiret e tyre kanë theksuar ligjshmërinë e pjesëmarrjes në pushtet jo islam, nëse kjo sjell interes të madh apo largon dëm të rrezikshëm, edhe nëse me këtë pjesëmarrje nuk arrijmë të bëjmë ndonjë ndryshim rrënjësor.

3- Imami i Nexhdit, Abdurahman Sadiu, rahimehullah, ka thënë se lejohet një gjë e tillë, madje, edhe detyrohet. (shih: “Tejsriul-Kerimir-Rahman”, 3/457).

4- Sultani i Dijetarëve, Iz b. AbduSelami ka thënë se një gjë e tillë është e ligjshme në librin “Kavaidul-Ahkam”, 1/73).

5- Po të njëjtën ka thënë edhe Ibën Abidini në librin “Hashijetu Ibën Abidin”, fq. 4/175).

6- Shejhu i madh Ibën Bazi, rahimehullah, ka dhënë feta se lejohet kjo gjë dhe se kjo e ndihmon të vërtetën dhe manifeston mospajtimin me të pavërtetën. (shiko: “Ed-Davetu ilallah ue Ahlakud Duati”, fq. 25).

7- Kësi fetva ka dhënë edhe dijetari i madh, komentuesi i të gjitha librave të akides, e sidomos të librave të shejhul Islam Ibën Tejmiut, Muhamed b. Salih elUthejmini, rahimehullah.

8- Shejh Muhamed Emin Shenkiti ka qenë gjykatës në kohën e kolonializmit francez të Mauritanisë.

9- Shejh Albani, Muhadithi i Shamit, ka dhënë fetva se lejohet pjesëmarrja në votime për të pakësuar të keqen ose për të larguar një dëm më të madh duke e bërë një dëm më të vogël (shiko: “Hajatul Albani”, 1/395).

10- Shejh Abdurahman AbdulHalik e ka mbrojtur fuqishëm këtë qëndrim në disa libra të tij, prej tyre në librin “myslimanët dhe aktiviteti politik” dhe “Kapituj nga politika fetare gjatë thirrjes në fe të Allahut”.

11- Shejh Muhamed Salih Munexhidi ka të dhënë fetva për lejim të pjesëmarrjes në votime për të pakësuar të keqen dhe dëmin dhe se është çështje ixhtihadore që ka të bëjë me vlerësimin e interesit dhe dëmit.

12- Dr. AbdulKerim Zejdan, dijetar i madh i Irakut, ka dhënë fetva për lejim të pjesëmarrjes në votime.

13- Shejh Abdurahman Beraki. (mund ta lexosh te rubrika pyetje dhe përgjigje)

14- Shejh Nasir elOmer, shejh Selman Aude, shejh Sefer Havali kanë thënë se lejohet votimi dhe se është një hap për të përforcuar shkaqet e përmirësimit dhe për të dobësuar shkaqet e prishjes dhe se sipas ligjit të zhvillimit do të shpien në përmirësimin e asaj që është më lartë, kurse qëndrimi anashkalues dhe refuzues nuk sjellë ndonjë përmirësim.

15- Dr. Jusuf Kardavi vlerëson se votimi është dëshmi të cilën myslimani duhet ta jep në formën më të mirë.

16- Omer Abdurahmani mendon se lejohet votimi dhe se ka shpresuar të merr pjesë në votimet për parlamentin egjiptian në vitin 1978. (Këtë e thotë dr. Harith Dari, kryetari i “komitetit të dijetarëve mysliman” në Irak gjatë elaborimit të pjesëmarrjes në votimet parlamentare irakiane).

17- Dr. Suud Funejsani, Abdullah Fekihu, Omer Eshkari, si dhe shumë dijetarë tjerë.

Është interesant të përmendim në këtë rast se edhe “Ushtria Islame” në Irak e cila reziston dhe lufton kundër forcave okupatore atje dhe “Komiteti i dijetarëve myslimanë” si përfaqësues të myslimanëve sunit të Irakut, kanë dhënë deklarata ku lejojnë pjesëmarrjen në votime dhe se kjo assesi nuk është kufër.

Madje edhe hoxha i disa njerëzve që merren me çështjet e tekfirit, Ebu Muhamed Makdisiu, kundërshton AbdulKadir AbdulAzizin[1], i cili në librin e tij “El-Xhami” thotë se ata që votohen dhe ata që votojnë janë jobesimtarë, duke thënë se duhet bërë dallim mes atyre që votohen dhe atyre që votojnë dhe se assesi nuk mund të trajtohen si kafira ata që votojnë dikë duke menduar se me këtë e ndihmojnë fenë e Allahut, subhanehu ve teala. (Shiko: “En-Nuketul-Levamiu”, fq. 21). Ky paragraf  ishte vetëm si sqarim për një pjesë të vogël të njerëzve që kanë rënë nën ndikimin e këtyre muhabeteve edhe pse është jashtë analizës shkencore të këtyre meseleve.

Për fund

Duke u nisur nga këto sqarime mendojmë se myslimanët e vendeve tona duhet të dalin masivisht në zgjedhje dhe të mos lejojnë që të manipulohet me votat e tyre, por ta shprehin mendimin dhe qëndrimin e tyre publikisht dhe haptazi se kush është e keqja më e vogël në mesin e popullit tonë dhe të dënohet ai i cili tallet me fenë tonë.

Dalja masive e popullatës tonë në votimet që mbahen anë e mbanë viseve tona do të jenë një shenjë e vigjilencës dhe korrigjimit syçelë të gabimeve të atyre që i zgjedh populli për t’i përfaqësuar interesat e tyre nëpërmjet tyre.

Dalja masive e popullit tonë në votime, së paku për të bërë të pavlefshme fletët e votimit është një përgjigje aktive dhe shprehje konkrete e mospajtimit me mënyrën se si zhvillohen gjërat në vendin tonë. Kjo pa dyshim se është më mirë sesa mosdalja aspak në votime. Allahu u dhëntë sukses myslimanëve. Amin.

Përgatiti: Hoxhë Bekir Halimi – albislam.com

www.islamifejaevertete.com